NLP, welkom in de hulpverlening

Toen ik vernam dat bij de Hogeschool Arnhem / Nijmegen “NLP” één van de minoren is, was ik blij verrast. Na mijn opleiding psychiatrie heb ik me verdiept in de cognitieve gedragstherapie, schema-therapie, EMDR en Mindfulness. Toen ik in 2012 de NLP opleiding begon aan het IEP in Nijmegen was ik redelijk sceptisch. Het beeld dat ik toen had van NLP was gekleurd door enkele bekende NLP beoefenaars die me ongenuanceerd en arrogant overkwamen. Mijn honger naar steeds nieuwe en effectievere methoden om mensen met mentale nood te helpen was echter sterker. Vijf jaar later moet ik zeggen dat NLP mijn verwachtingen overtroffen heeft en dat het mijn therapeutische vaardigheden en mogelijkheden significant heeft uitgebreid en verscherpt.

Leemte in de ‘reguliere’ hulpverlening
Mijns inziens vullen de technieken en vaardigheden onderwezen binnen NLP een leemte die naar mijn idee nog steeds heerst in de ‘reguliere’ hulpverlening. Vanuit de traditionele, reguliere psychiatrie bijvoorbeeld wordt erg gefocust op de probleemgebieden van een patiënt en de etiologie. Nog steeds wordt te weinig gewerkt met de kwaliteiten die een patiënt al heeft, alhoewel een recente tendens in de psychotherapie juist wel is dat er meer aandacht is voor het activeren en cultiveren van kwaliteiten van patiënten (binnen de positieve psychologie onder andere), met ander woorden de “gezonde volwassene”. Dit is nu net waar NLP een reeks zeer interessante technieken en vaardigheden onderwijst. Overigens, in het standaard werk “Praktijkboek EMDR” (Erik ten Broeke, Ad de Jongh 2009) wordt NLP genoemd in het hoofdstuk over “Resource Development and Installation” (p. 92)

Het contact met een patiënt optimaliseren
Een andere leemte die ik nog steeds merk is dat er slechts een oppervlakkige aandacht besteed wordt aan de therapeutische houding naar de patiënt toe. Men komt niet veel verder dan “empathie tonen”. Dit terwijl al jaren lang methoden bekend zijn om het contact met een patiënt zodanig te optimaliseren dat er een optimale omgeving ontstaat voor verandering. Onder andere het cultiveren van een interne houding van zelfacceptatie en acceptatie van en geloof in de patiënt. Nog vaak wordt het excuus gebruikt “er is geen klik” met de patiënt. Wanneer je op de hoogte bent van methoden om een klik te vormen, valt dit excuus weg. Geweten is dat de kwaliteit van het contact tussen patiënt en hulpverlener een grote invloed heeft op het succes van de behandeling. Ook dit zijn vaardigheden vervat in NLP. Waarom hier geen gebruik van maken?

Symbolen, met name de woorden, worden verward met de werkelijkheid
Een derde verrijking die de NLP biedt aan de geestelijke hulpverlening is dat het onze communicatie verbreedt. Als iemand zegt dat hij “depressief is”, wordt daar vaak genoegen mee genomen, met andere woorden wordt erop vertrouwd dat de betekenis van het woordje “depressie” bij de patiënt dezelfde is dan bij de hulpverlener. Men vergeet wel eens dat het woordje “depressie”, niet is wat er gebeurt in de binnenwereld van de patiënt maar een symbool is voor dat zeer ingewikkeld veelomvattend proces. Eén van de basisprincipes van NLP is “de kaart is niet het gebied”. Veel conflicten op individueel maar ook op wereldgebied komen voort uit het feit dat symbolen, met name de woorden uit een taal, worden verward met de werkelijkheid. In de hulpverlening komt dit dan tot uiting in onbegrip, “geen klik voelen”. Door aandacht te hebben voor de hele ervaring van “depressie” ; niet enkel de emotie en de gedachten maar ook bijvoorbeeld de normen en waarden, lichaamssensaties, lichaamshouding en ademhaling, de interne (mentale) weergaven zoals visualisaties, geluiden, geuren; kom je niet enkel veel dichter bij de werkelijke ervaring van de patiënt, je gaat een “klik” cultiveren en bovendien komen er nieuwe aangrijpingspunten om tot verandering te komen. Nooit vergeet ik de casus van de man die reeds 5 maanden in psychotherapie was voor hypochondrie zonder veel resultaat. Een simpele interventie van tien minuten waarin hij enkel de toon van de interne stem veranderde die hem zei dat hij maagkanker had en die hij ook thuis moest toepassen, maakte dat hij in twee weken tijd bijna klachtenvrij was. Uiteraard werkt dit niet bij iedereen maar het leerde me wel een nieuw communicatiekanaal voor klachten en dus ook voor therapie.

Zo wetenschappelijk mogelijk overkomen
Tenslotte is het zo dat de psychiatrie en psychologie hard haar best moet doen om te kunnen concurreren met de “hardere” specialismen in de geneeskunde om “wetenschappelijk” over te komen. Als we eerlijk zijn worden de eerst genoemden nog steeds relatief stiefmoederlijk behandeld. Een begrijpelijke reflex is te gaan concurreren met de andere hulpverleners specialismen en zo wetenschappelijk mogelijk over te komen. “Evidence based” is een magisch woordje geworden met de bedoeling acceptatie en erkenning te toveren. Mijns inziens wordt het helaas verafgood waardoor de “kunst” uit de “geneeskunst” verdwijnt zodat het uitholt tot een “geneeswetenschap”. Wetenschap geneest geen mensen maar de acties van mensen genezen mensen. Dat de acties gestuurd worden door structureel onderzochte kennis is iets dat zeer goed is en noodzakelijk. Maar als “evidence based” maakt dat we een angst krijgen nieuwe dingen te proberen en dat alles wat we doen –wat nog niet “regulier” is – geen waarde heeft of meer nog “kwakzalverij” wordt genoemd, zijn we verkeerd bezig denk ik.

Dankbaar voor psychofarmaca
Als een timmerman een hele gereedschapskist nodig heeft om gebouwen aan te pakken, hoe veel te meer hebben geestelijke hulpverleners dan een zo groot mogelijk toolbox nodig om iets wat veel complexer is te behandelen. We hebben nog niet de luxe binnen de geestelijke hulpverlening / de hedendaagse psychiatrie dat we geweldige resultaten hebben. Ik ben dankbaar voor psychofarmaca en voor de verschillende psychotherapie-stromingen maar er is nog veel evolutie nodig zowel op farmacologisch als psychotherapeutisch gebied. Relatief gezien is ons gereedschap nog weinig specifiek en weinig effectief. Antidepressiva hebben zowat invloed op ons hele lichaam met waslijsten aan bijwerkingen en we moeten vaak lang wachten op resultaten. Vaak nemen ze het te behandelen symptoom niet helemaal weg. We weten bovendien niet heel precies wat ze doen, bij wie en wanneer. Resultaten bij psychotherapie laten eveneens relatief lang op zich wachten. Ik doe mijn job erg graag maar ik ben erg bescheiden als het om resultaten gaat en heb een grote honger naar progressie en efficiëntere methoden. Wat me erg frustreert is dat er veel expertise is over interessante, effectieve methoden en technieken maar dat de “experts” toch erg geneigd zijn zich vast te klampen aan hun eigen eilandje en alles wat anders is of niet vertrouwd, buiten te werken, alsof hun eigenwaarde ervan afhangt. “Het moest maar eens zijn dat NLP veel sneller werkt dan mijn reguliere techniekje en ook nog eens een duurzaam effect heeft.” “Wat een gezichtsverlies voor mij”.

Waar de evidence based methoden tekortschieten
Ik denk dat we ons als hulpverleners moeten afvragen wat drijft ons in de eerste plaats? Wetenschappelijk aanzien? Gelijk krijgen? Controle? Inkomen? Of de radeloosheid en hopeloosheid in de ogen van de mens die voor ons zit, voor wie we alles uit de kast of onze “toolbox” willen halen wat kan helpen: “evidence based” en niet “evidence based”. In de afgelopen 5 jaar heb ik ervaren dat waar de evidence based methoden tekortschieten regelmatig NLP als katalisator fungeert. Ik zeg hiermee niet dat NLP op zich voldoende is om psychische stoornissen te behandelen, net zo min als ik dit zou zeggen van welke methode dan ook. “ GeneesKUNST” betekent voor mij dat je weet wanneer wat te gebruiken voor wie.

Fundamentalistische houding bij sommige NLP-ers
Helaas is het zo dat er een aantal bekende beoefenaars zijn, zelfs grondleggers van de NLP die zich arrogant en denigrerend opstellen naar de hardwerkende “reguliere” hulpverleners in de GGZ. Merkwaardig genoeg houden deze personen zich niet aan het eerste principe van de NLP zelf dat zegt dat “de kaart niet het gebied is”. Het is dan ook begrijpelijk dat omwille van deze “fundamentalistische” houding de reguliere hulpverlening haar deuren nooit echt heeft opengezet voor NLP en dat de mooie samenwerking die ikzelf ervaar tussen NLP en reguliere technieken niet echt tot bloei is gekomen. De vraag die dan weer rijst is waar we echt door gedreven worden: strijden voor onze “eer” of de radeloosheid in de ogen van onze medemens?

About the Author Guy Thijskens

Na de opleiding psychiatrie heb ik me toegelegd op de cognitieve gedragstherapie, de schematherapie en EMDR. Ik heb de Master NLP opleiding gedaan in 2014. Ik ben nu op zoek naar een balans tussen al deze effectieve therapievormen om snel en effectief mensen te kunnen behandelen van psychiatrische problemen.

NLP, welkom in de hulpverlening

About the Author Guy Thijskens

Verwante artikelen

Leave a Comment:

Popular posts

Een mentale EHBO-doos in tijden van Corona

Samenwerken 3.0, een noodzaak!

Hendrik van Moorter, psychiater en sjamaan

Casus Janneke Swank: Eén cliënt heb ik nog en dat ben ik zelf (2)