Toen ik vernam dat bij de Hogeschool Arnhem / Nijmegen “NLP” één van de minoren is, was ik blij verrast. Na mijn opleiding psychiatrie heb ik me verdiept in de cognitieve gedragstherapie, schema-therapie, EMDR en Mindfulness. Toen ik in 2012 de NLP opleiding begon aan het IEP in Nijmegen was ik redelijk sceptisch. Het beeld dat ik toen had van NLP was gekleurd door enkele bekende NLP beoefenaars die me ongenuanceerd en arrogant overkwamen. Mijn honger naar steeds nieuwe en effectievere methoden om mensen met mentale nood te helpen was echter sterker. Vijf jaar later moet ik zeggen dat NLP mijn verwachtingen overtroffen heeft en dat het mijn therapeutische vaardigheden en mogelijkheden significant heeft uitgebreid en verscherpt.
Leemte in de ‘reguliere’ hulpverlening
Mijns inziens vullen de technieken en vaardigheden onderwezen binnen NLP een leemte die naar mijn idee nog steeds heerst in de ‘reguliere’ hulpverlening. Vanuit de traditionele, reguliere psychiatrie bijvoorbeeld wordt erg gefocust op de probleemgebieden van een patiënt en de etiologie. Nog steeds wordt te weinig gewerkt met de kwaliteiten die een patiënt al heeft, alhoewel een recente tendens in de psychotherapie juist wel is dat er meer aandacht is voor het activeren en cultiveren van kwaliteiten van patiënten (binnen de positieve psychologie onder andere), met ander woorden de “gezonde volwassene”. Dit is nu net waar NLP een reeks zeer interessante technieken en vaardigheden onderwijst. Overigens, in het standaard werk “Praktijkboek EMDR” (Erik ten Broeke, Ad de Jongh 2009) wordt NLP genoemd in het hoofdstuk over “Resource Development and Installation” (p. 92)
Het contact met een patiënt optimaliseren
Een andere leemte die ik nog steeds merk is dat er slechts een oppervlakkige aandacht besteed wordt aan de therapeutische houding naar de patiënt toe. Men komt niet veel verder dan “empathie tonen”. Dit terwijl al jaren lang methoden bekend zijn om het contact met een patiënt zodanig te optimaliseren dat er een optimale omgeving ontstaat voor verandering. Onder andere het cultiveren van een interne houding van zelfacceptatie en acceptatie van en geloof in de patiënt. Nog vaak wordt het excuus gebruikt “er is geen klik” met de patiënt. Wanneer je op de hoogte bent van methoden om een klik te vormen, valt dit excuus weg. Geweten is dat de kwaliteit van het contact tussen patiënt en hulpverlener een grote invloed heeft op het succes van de behandeling. Ook dit zijn vaardigheden vervat in NLP. Waarom hier geen gebruik van maken?
Symbolen, met name de woorden, worden verward met de werkelijkheid
Een derde verrijking die de NLP biedt aan de geestelijke hulpverlening is dat het onze communicatie verbreedt. Als iemand zegt dat hij “depressief is”, wordt daar vaak genoegen mee genomen, met andere woorden wordt erop vertrouwd dat de betekenis van het woordje “depressie” bij de patiënt dezelfde is dan bij de hulpverlener. Men vergeet wel eens dat het woordje “depressie”, niet is wat er gebeurt in de binnenwereld van de patiënt maar een symbool is voor dat zeer ingewikkeld veelomvattend proces. Eén van de basisprincipes van NLP is “de kaart is niet het gebied”. Veel conflicten op individueel maar ook op wereldgebied komen voort uit het feit dat symbolen, met name de woorden uit een taal, worden verward met de werkelijkheid. In de hulpverlening komt dit dan tot uiting in onbegrip, “geen klik voelen”. Door aandacht te hebben voor de hele ervaring van “depressie” ; niet enkel de emotie en de gedachten maar ook bijvoorbeeld de normen en waarden, lichaamssensaties, lichaamshouding en ademhaling, de interne (mentale) weergaven zoals visualisaties, geluiden, geuren; kom je niet enkel veel dichter bij de werkelijke ervaring van de patiënt, je gaat een “klik” cultiveren en bovendien komen er nieuwe aangrijpingspunten om tot verandering te komen. Nooit vergeet ik de casus van de man die reeds 5 maanden in psychotherapie was voor hypochondrie zonder veel resultaat. Een simpele interventie van tien minuten waarin hij enkel de toon van de interne stem veranderde die hem zei dat hij maagkanker had en die hij ook thuis moest toepassen, maakte dat hij in twee weken tijd bijna klachtenvrij was. Uiteraard werkt dit niet bij iedereen maar het leerde me wel een nieuw communicatiekanaal voor klachten en dus ook voor therapie.
